Continu monitoring op de verpleegafdeling: “We moeten ouderwetse zorgprincipes loslaten”

In het Nijmeegse Radboudumc ziekenhuis werden in de afgelopen anderhalf jaar 2500 patiënten op twee verpleegafdelingen uitgerust met een continu monitoringsysteem: een slim apparaatje om de pols dat de vitale functies meet. Het ziekenhuis deed ervaring op met het continu monitoringsysteem, het verzamelen en analyseren van data, en het aanpassen van de werkprocessen op de afdeling. “Door kunstmatige intelligentie toe te passen kunnen we nog eerder interveniëren, en mogelijk een ongeplande intensive care opname voorkomen.”

Bas Bredie is internist in het Radboudumc. Hij en Harry van Goor, hoogleraar chirurgieonderwijs startten samen met het REshape Innovation Center van het ziekenhuis een project waarbij de reguliere manier van zorg op verpleegafdelingen op de schop genomen wordt.

De huidige standaard is dat de vitale functies van patiënten op de verpleegafdelingen drie keer per dag, dus om de 8 uur, gemeten worden. De bloeddruk, hartslag, ademhaling, temperatuur en zuurstofsaturatie van een patiënt worden vastgelegd in het EPD, wat nu nog veel handmatig werk is, en zo wordt een Modified Early Warning Score (MEWS) berekend. Hoe hoger het getal, hoe slechter de toestand van de patiënt, hoe sneller moet worden gehandeld.

Voorspelling door algoritme

Internist Bas Bredie: “Hoewel de naam Modified Early Warning Score anders doet vermoeden, is het meer een ‘late warning score’ en een momentopname. De nieuwe software creëert op basis van de data over de vitale functies van een patiënt een risicoscore die eerder aangeeft dat de patiënt achteruitgaat. Deze score is een ander vangnet dan meten om de acht uur: we gaan nu naar 24/7 monitoring van vitale functies, gekoppeld aan een voorspellend algoritme dat continue een risicoscore aangeeft.”

In de afgelopen anderhalf jaar werden zestig bedden op twee verpleegafdelingen uitgerust met de meetapparatuur ViSi Mobile van de Amerikaanse fabrikant Sotera. Ruim 2500 patiënten hebben inmiddels dit polskastje omgehad.

Hoogleraar Harry van Goor: “Uit de data hebben we gezien dat continu monitoring alleen al invloed heeft op uitkomsten en werkprocessen. Door kunstmatige intelligente software te gebruiken om de data te analyseren, gaan we eerder voorspellen wanneer de gezondheidstoestand van een patiënt achteruitgaat. Echter door een score te gaan gebruiken die nog eerder een achteruitgang aangeeft ontstaat de situatie dat aan een patiënt nog niet te zien is dat hij of zij zieker aan het worden is: wat is bezig verkeerd te gaan? Wat is er met deze patiënt aan de hand, waardoor is de score verslechterd? Wat moeten we doen om dat vast te stellen? Vele nieuwe vragen en uitdagingen kortom. We gaan op zoek naar het optimale moment van alarmering, zodat de juiste preventieve maatregelen kunnen worden ingezet.”

Apparatuur van VisiMobile

Kleine finesses steeds belangrijker

De invoering van de continu monitoring technologie vereist dus aanpassingen qua logistiek, bemensing en protocollen. Bas Bredie: “We zijn nu in gesprek met de verpleegkundigen, de afdeling en het IC-team, om een nieuw protocol te gaan onderzoeken. Uitrol van een nieuw protocol is bijzonder en een spannend moment, omdat je met andere voorspellende waardes en meetpunten gaat werken. We merken ook dat er inmiddels andere gesprekken worden gevoerd met elkaar: in welke mate helpt de techniek ons. Wanneer kunnen we er volledig op vertrouwen en welke regierol spelen we als zorgprofessional."

“Door de inzet van continu monitoring hebben we gesprekken over de taakherschikking op de afdelingen met de verpleegkundigen, specialisten en IC-artsen. De invoering van 24/7 monitoring en een voorspellend algoritme vraagt een andere teamsamenstelling dan we nu hebben. Omdat het complexer wordt om de juiste beslissing te nemen, moeten we wellicht eerder opschalen naar een intensive care-dokter, in plaats van de dienstdoende arts. Een IC-dokter is bij uitstek in staat om beginnende verslechtering van een klinische toestand te beoordelen.”

Nieuwe manier van werken

Bredie: “We moeten ook de ouderwetse zorgprincipes loslaten. De reguliere manier van zorg vereist dat er één verpleegkundige verantwoordelijk is voor de monitoring van een aantal patiënten. We zouden naar een situatie met een ‘verkeerstoren’ op afdelingen toe willen, met een medewerker die achter de schermen zit op de verpleegafdeling en met behulp van de nieuwe informatie een hele afdeling kan monitoren. In de nacht zijn er normaliter drie verpleegkundigen op 30 bedden. Door continu monitoring kunnen onze professionals zien aan welke patiënten ze aandacht moeten besteden en op een andere manier gaan werken.”

Volgens Bredie en van Goor leidt dit tot waardevolle gesprekken over de rol van de verpleegkundige, veranderd vakmanschap, en een herschikking van taken door het gebruik van technologie.

Minder IC-opnames

Dagelijks beslissen artsen wie veilig kan worden doorgestuurd naar andere afdelingen, zoals cardiologie of de intensive care. van Goor: “Wat ik verrassend vond is dat we enkel door het invoeren van continu monitoring, een derde minder IC-opnames op die afdeling hebben. Dat is nog zonder de voorspellende software, maar alleen door het invoeren van het monitoren. Waarschijnlijk komt dit door een verhoogde opmerkzaamheid van vooral verpleegkundigen en omdat ze nu trends in de vitale functies over een paar uur kunnen zien.”

Betrouwbaar

In een interview met SmartHealth medio 2018 gaven de initiatiefnemers aan dat zij werken aan een heldere business case om het systeem op meerdere afdelingen in huis in gebruik te hebben. “Het onderzoek naar de klinische validatie loopt nog steeds: er komen weer nieuwe onderzoeksvragen en uitdagingen bij, bijvoorbeeld de vraag welke algoritmes we nog meer gaan toepassen en welke andere gegevens van de patiënt dan vitale functies we willen meenemen in de analyses.”

“Een belangrijk eerste resultaat is het lagere aantal ongeplande IC opnames. De business case is gemaakt voor beide afdelingen, en hiervan hebben we geleerd dat een business case voor iedere afdeling anders kan zijn.” Inmiddels lopen gesprekken om continue monitoring op meer afdelingen in het ziekenhuis in te zetten. Bijvoorbeeld bij de afdeling neurochirurgie van het Radboudumc. Daar wordt de bloeddruk van patiënten na een hersenoperatie ieder uur gemeten, een tijdrovende routine. Van Goor: “Daar zien we dat de business case al min of meer rond is, als je alleen al kijkt naar hoeveelheid tijd die de verpleegkundige kwijt is met elk uur de bloeddruk meten. Hier kan de technologie bijdragen om de werkdruk bij de verpleegkundigen te verlagen en eventueel aantrekken van extra verpleegkundigen overbodig maken.”